Het fonteinkruid is de laatste tijd weer veel in het nieuws. Hinder voor de recreatievaart en zwemmers zet de planten in een kwaad daglicht. Het is begrijpelijk maar ook jammer dat vooral deze negatieve kant wordt belicht.
Natuurlijk is het (meer dan) vervelend als de schoep vastloopt op de weelderige plantengroei, of als zwemmers jeuk krijgen door de veelvuldig aanwezige poelslakken in de plantenmassa. Maar er is ook een positieve kant aan de zaak. De fonteinkruiden (het gaat vooral om doorgroeid fonteinkruid en schedefonteinkruid) zijn zowel een teken van, als een motor achter de waterkwaliteitsverbetering.
Door de vermesting van het water, is een halve eeuw geleden de balans verschoven van helder waterplantenrijk water, naar troebel algenrijk water. De algen zorgden voor een zomerse erwtensoep: stank, nauwelijks doorzicht en zeer beperkte ecologische kwaliteit. Met als ultieme uitkomst de bloei van blauwalgen met alle giftige ellende van dien. Nu de meststoffen fors zijn teruggedrongen kregen de waterplanten weer de gelegenheid om te groeien en is de algehele waterkwaliteit weer gigantisch verbeterd. De waterplanten zorgen zelf ook voor een drastische afname van de algengroei. En dat niet alleen, de onderwaterwouden bieden schuil- en paaimogelijkheden voor vis en allerlei andere dieren leven in deze groene wereld. Grote aantallen bijzondere vogels genieten weer van deze rijke dis. Als we denken aan watersport, denken we niet direct aan kano-varen. Maar het is juist deze vorm van watersport waarbij genoten wordt van deze natuur.
Veel vogelaars – en let wel, dat is óók recreatie – hebben zich vergaapt aan de grote aantallen van de fraaie Geoorde fuut. Dit kleine watervogeltje zien we in Nederland eigenlijk alleen maar in heel kleine aantallen. De groep van bijna veertig vogels in augustus is ronduit spectaculair. Tientallen paartjes van de gewone Fuut gaan er met de jongen op jacht naar vissen. Ook witwangsterns zijn er gezien en grote aantallen krakeenden en meerkoeten vreten zich ongans aan de beplanting.
Grote stukken van het Gooimeer laten nu zien hoe een natuurlijk zoetwater laaglandmeer er uit kan zien. Er is zeker overlast voor de recreatievaart, maar als we die overlast afzetten tegen de overlast in de periode van grote algenbloei, is het toch gebeten worden door de hond of de kat. En met enig historisch besef moet men toch constateren dat we nu weer in een situatie zijn beland die driekwart eeuw geleden heel normaal was in zoetwatermeren. Het was niet voor niets dat men toen voer met platbodems met op te trekken zijzwaarden.
Het ecologisch systeem is nog niet volledig in evenwicht. Een verschuiving van roofvis naar plantenetende vissen kan bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van de plantengroei. Zolang dat nog onvoldoende de overlast beperkt, zal het onderwatermaaien van delen van de plantenvegetatie noodzaak blijven om ook óp het water van de rijke natuur te genieten.
Almere Natuur 