Teken aan de wand

juli 8, 2013 door almerenatuur 1 reactie

In mijn zij zit een rood bultje met iets wat een korstje lijkt. Vlak voor ik het korstje weg wil vegen realiseer ik mij dat een teek zich tegoed doet aan mijn levenssappen. Met een speciale tekenpincet is de deugniet snel uit de huid gehaald. Nu maar aandachtig de plek in de gaten houden.

Bij gevaarlijke natuur denken we al snel aan leeuwen en krokodillen in tropische landen, maar ook in de Nederlandse natuur zijn gevaarlijke dieren. Hier schuilt echter het gevaar in kleine hoekjes. Er zijn tal van insecten en ander klein gespuis die vervelende ziekten kunnen overbrengen. De teek is daar een van en het gevaar noemen we in dit geval de ziekte van Lyme.

In Nederland komen rond de 15 tekensoorten voor. De bekendste is de Schapenteek (Ixodes ricinus; zit overigens niet alleen op schapen!). De teek kan de Borrelia-bacterie overbrengen, de veroorzaker van Lyme. Lang niet iedere schapenteek draagt de bacterie, slechts 15% is geïnfecteerd. Als een teek binnen een dag wordt verwijderd, is de kans op besmetting erg klein. De kans dat de teek echter op tijd wordt ontdekt, wordt door een aantal factoren bemoeilijkt. Allereerst de gewoonte om op warme moeilijk bereikbare plaatsen op je lijf te gaan zitten. Vul zelf maar in wat voor plekken dat kunnen zijn. Ten tweede laat een teek die zich heeft vastgebeten, een verdovend goedje via zijn speeksel in de bijtwond los, zodat je pas laat de boosdoener in de gaten hebt. Met de verdoving wordt ook een bloedverdunner – en als je pech hebt ook de bacterie – meegestuurd.

Als je de bacterie in je bloedbaan hebt, is je afweersysteem aan zet. In veel gevallen wordt de bacterie onschadelijk gemaakt. De mens zit wat afweer betreft, tussen een ree en een bosmuis. Een ree heeft zo een sterke afweer dat ze eigenlijk nooit drager van de bacterie zijn, ondanks het feit dat soms wel 200 teken gelijktijdig op één ree kunnen zitten. Muizen zijn bijna altijd drager als ze ooit door een besmette teek zijn gebeten.

Volgens het RIVM worden jaarlijks één miljoen mensen in Nederland door een teek gebeten. In slechts 2-3 % leidt dat tot de ziekte van Lyme. De ziekte kan leiden tot gewrichts- en neurologische klachten, huidafwijkingen en hartritmestoornissen. Veel van de aandoeningen zijn weinig specifiek en kunnen pas na geruime tijd opkomen waardoor de link met Lyme niet altijd gelegd wordt. Extra complicerend is het feit dat de ziekte vaak gepaard gaat met “co-infecties” van andere ziektemakers. Ook het aantonen van de bacterie in onze bloedbaan is lang niet altijd eenvoudig. Positief is echter wel dat antibiotica meestal prima werken.

De teek is in Nederland met een opmars bezig, een gevolg van klimaatverandering, meer gevarieerde natuur en het feit dat mensen meer tijd hebben om in de natuur te zijn. De teek heeft overigens een natuurlijke vijand, de tekenwesp (Ixodiphagus hookeri).

Een eerste signaal van besmetting wordt gevormd door een rode kring rond de beet, de erythema migrans. Deze kring treedt echter lang niet altijd op na een besmetting. Wel geldt de kring als een duidelijk teken aan de wand. Naar de dokter!

Ton Eggenhuizen

Advertentie