Een enorm groot geel-bruin gestreept insect vliegt langs me in de tuin. De afschrikkleuren werken meteen, ik denk direct aan een hoornaarwesp. Het monster gaat op het tuinhek zitten waarna ik twijfel aan de snelle determinatie. Het is geen wesp, want de wespentaille ontbreekt. Zou het misschien een hoornaarvlinder kunnen zijn?
Het is ook geen hoornaarvlinder. De vorm van de kop en de stand van de vleugels wijzen op een zweefvlieg, maar het formaat (2-2,5 centimeter) is ongebruikelijk groot. Net zo snel als die gekomen is, is de vlieg weer weg. Later hoor ik dat mijn vriend en buurman Henk het beestje ook in de tuin heeft gehad en een foto heeft kunnen maken. Navraag en naspeuring levert op dat het een stadsreus (Volucella zonaria) is, ook wel hoornaarzweefvlieg genoemd.
De stadsreus is nu een redelijk algemeen insect maar dat is van recente tijd. Vroeger was de soort zeldzaam en verschenen alleen bij zuidoostelijke winden wel eens verdwaalde exemplaren in Nederland. Mogelijk geholpen door klimaatveranderingen heeft de zweefvlieg vaste grond onder de voeten gekregen en plant hij zich ook in Nederland voor. De larve van de stadsreus groeit op in wespennesten en leeft daar van afval dat het wespenvolk produceert. De vlieg doet de wesp geen kwaad, maar ook wij hebben niets van de vlieg te vrezen. Hij bijt en steekt niet en eet slechts stuifmeel en nectar. Vliegend van bloem naar bloem zorgt hij ook nog eens voor bestuiving.
Net als de hoornaarvlinder “leent” de stadsreus de afschrikkende werking van het geel-met-bruine wespenuiterlijk. Dergelijke felle kleuren staan in het dierenrijk voor gevaar. Een fel gekleurd insect is óf giftig óf gevaarlijk. Of hij doet maar alsof. Dat laatste wordt mimicry genoemd. Voor veel insecteneters zal dat werken. Die gaan het risico niet aan om een levensbedreigend insect te vangen. En weer betuigt de mens zich als een zeer afwijkende diersoort: juist doordat hij lijkt op een gevaarlijk stekend insect loopt de vlieg de kans om door een krant of vliegenmepper te worden geplet.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 