Ondanks de doorgaans nachtelijke leefwijze staan motten vaak in een kwaad daglicht. Het onberekenbaar gefladder in het donker helpt deze groep insecten ook niet aan een positieve PR. Dagvlinders hebben het wat dat betreft veel makkelijker.
Het is jammer dat nachtvlinders zo verguist worden, want er zitten soorten tussen die qua uiterlijk de dagvlinders makkelijk naar de kroon kunnen steken. Bekijk bijvoorbeeld de kleine groenbandspanner. Prachtig mooi zacht groen met bruine bandjes. Het is een algemene soort, ook in Almere. Hij komt voor op graslanden, in wegbermen en in open bossen. De rupsen leven op walstro. De vlinder kent per jaar twee generaties, met pieken in mei en in augustus.
De kleine groenbandspanner is een lid van de familie der spanners waarvan ongeveer 300 soorten in Nederland voorkomen. De spanners maken vervolgens weer onderdeel uit van de nachtvlinders met in totaal 2400 Nederlandse soorten. In Almere kunnen met gemak enkele honderden soorten worden gevonden. Je zou denken dat de nachtelijke leefwijze het lastig maakt deze vlinders goed te kunnen zien, maar twee schijnbare paradoxen zorgen ervoor dat dat wel meevalt.
Een aantal soorten is juist overdag actief, de zogenaamde “dag-actieve nachtvlinders”. Andere soorten komen op kunstmatige lichtbronnen af. Je zou dat juist niet van nachtdieren verwachten en voor nachtvlinders is het zelfs gevaarlijk. Een kaarsvlam is direct dodelijk, en ook buitenlampen vormen een groot gevaar. Vleermuizen hebben geleerd dat het daar makkelijk foerageren is. De aantrekkingskracht van lampen valt pas te begrijpen als je bedenkt dat in de natuur deze lichtbronnen afwezig zijn. Ze houden de lamp kennelijk voor wat anders!
In de natuur zijn de maan en de sterren het enige licht in de duisternis. Door de grote afstand zijn de hemellichamen prima bakens om op te navigeren. Maar als het baken ineens op enkele centimeters afstand komt te liggen, raken de vlinders in de war en blijven rond de lamp fladderen. Nachtvlinderonderzoekers gebruiken dit vervolgens weer door af en toe met een sterke lamp de vlinders te lokken. Op die wijze wordt duidelijk welke soorten er in een gebied leven.
Het is overigens niet altijd pais en vree met de motten. Er zijn soorten die flinke schade kunnen toebrengen. Naast de kleermot, zijn er ook tal van soorten waarvan de rupsen aardig kunnen huishouden in onze bossen. Daarbij wordt het de diertjes wel erg makkelijk gemaakt door percelen aan te planten met slechts één boomsoort. Juist dan kan plaagvorming de kop opsteken. Ook hier geldt weer dat het nastreven van een gezonde biodiversiteit de enige duurzame remedie tegen plaagvorming, schade en overlast is.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 