Een hoog ijl gepiep en geschetter komt uit de bosjes langs het fietspad. Onmiskenbaar het geluid van staartmezen. En niet alleen het geluid is onmiskenbaar, ook het vliegbeeld laat geen foute determinatie toe. Het zijn kleine ronde bolletjes met een lange staart en daarmee lijken ze wel op vliegende lolly’s.
Een staartmees is zelden alleen, meestal zijn het familiegroepjes. En dan zijn het niet alleen ouders met de jongen uit één nest, vaak zitten er jongen uit eerdere nesten bij de groep en ook ooms en tantes van de jongen zitten er soms bij. Met recht kan je de staartmees familieziek noemen. Ook de verzorging van de jongen is een familieaangelegenheid. Het familieverband heeft voordelen. De vele oogjes zorgen ervoor dat een roofdier snel wordt opgemerkt.
Het is altijd verstandig om in de trektijd deze groepjes te bekijken, vandaar dat ik even in de remmen knijp om de hele club af te scannen. Er kunnen zomaar heel zeldzame oostelijke dwaalgasten tussen zitten. Van bladkoning en noordse boszanger is bekend dat zij zich graag aansluiten bij een groep staartmezen. Het voordeel van de vele oogjes geldt immers ook voor de zeldzame dwaalgast.
Onze staartmezen hebben een donkere band aan de zijkant van de kop. Verder naar het oosten en noorden komt een andere ondersoort voor met een zuiver witte kop. Deze witkopstaartmees is te vinden in Scandinavië en in Rusland. In Nederland is de witkopstaartmees ook een dwaalgast, en net als bladkoningen en noordse boszangers sluiten ze zich aan bij onze staartmezen. In tegenstelling tot die soorten en vergelijkbaar met onze staartmezen zijn de witkopstaartmees ook vaak met meer. Zie je eenmaal een witkopstaartmees, dan heb je grote kans dat je er meer gaat zien.
Langzaam beweegt het groepje roepende lolly’s door de haag verder. Ik kan ze stuk voor stuk bekijken, maar in dit geval zijn het alleen “gewone” staartmezen. Gewoon, maar met bijzondere familieverbanden.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 