Met groeiende verbazing volg ik de weersvoorspellingen van komende week. Mid december en 15 graden BOVEN nul? Dat betekent dat handschoenen nog niet nodig zijn en de winterjas nog op de kapstok blijft. Hoe reageert de natuur?
Een wandeling in de natuur wordt nu opgevrolijkt door diverse bloeiende planten. Fluitenkruid, berenkauw, gele ganzenbloem, madeliefje, grote ereprijs, het zijn slechts enkele soorten die ik afgelopen weekend in bloei heb gezien. Nu is dat van een soort als het madeliefje wel bekend dat ze het hele jaar kunnen bloeien. Maar Fluitenkruid staat toch echt als voorjaarsbloeier te boek (mei-juni). Normaal gesproken investeert het fluitenkruid nu in het maken van knoppen vlak onder de grond. Op die wijze overwintert zij en kan in het voorjaar snel uitgroeien. Investeren in bloemen lijkt nu niet de beste keuze.
Bloemen maakt het fluitenkruid niet om onze ogen te plezieren. Het zijn lokkertjes voor insecten. In ruil voor een maaltijd nectar verspreiden zweefvliegen onbewust ook het stuifmeel van plant naar plant. Maar die zweefvliegen (en al die andere bestuivers zoals bijen) zijn in geen velden of wegen te zien. De kans dat bloemen nu ook werkelijk bestoven worden is wel erg klein. In het geval dat bestuiving toch plaats vindt, is de kans dat de plant voldoende energie heeft om daarvan zaad te produceren verwaarloosbaar.
Het bloeien in de winter kan als een vergissing worden gezien die naar verwachting niet veel nadelig effect zal opleveren. Waarschijnlijk zullen de planten ook gewoon volgend voorjaar weer in bloei komen. Hogere voorjaarstemperaturen kunnen echter ook het moment van die voorjaarsbloei aanzienlijk vervroegen. Zolang de vliegen en bijen zich aan die hogere temparaturen kunnen aanpassen is er geen vuiltje aan de lucht.
Naast temperatuur bepaalt echter ook de daglengte het seizoenritme. Klimaatveranderingen doen vanzelfsprekend niets aan het moment waarop de zon op en onder gaat. Voor planten en dieren die hun jaarcyclus vooral baseren op het lengen en korten van de dagen is die cyclus van jaar op jaar gelijk. Zo wordt de vogeltrek vooral gestuurd door die ritmiek in daglengte. Een probleem ontstaat als zo een trekvogel in Afrika aan de daglengte ziet wanneer hij naar het noorden moet, maar eenmaal hier aangekomen moet ervaren dat het seizoen al veel verder is. Dit is indrukwekkend aangetoond voor de bonte vliegenvanger. Waar hij een kwart eeuw geleden nog de tijd had om bij te komen van de trek, moet hij nu haast maken om op tijd zijn eieren te leggen. De vliegenvanger voert zijn jongen met wintervlinder-rupsen die in 25 jaar tijd bijna twee weken vroeger zijn gaan uitkomen.
Over tien dagen is het kerstmis. Krijgen we nog een witte kerst? Ik vrees dat het wit dan van het bloeiende fluitenkruid moet komen. Fijne kerstdagen!
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 
december 15, 2015 om 7:29 am
Ook de beste wensen voor volgend jaar!
Zag van de week op het spoorboompad een hele zwem vinkjes. Geen idee welk soort. Daar waren ze te snel weg voor. Wel van die witte vlekjes op de vleugels.
december 15, 2015 om 7:50 am
Dat zullen wel Vinken geweest zijn (met die witte vlekjes). Maar die groepjes zijn vaak ook gemengd met Putters en Sijsjes. Een enkele keer met een spannende Gors, dus altijd de moeite waard om wat langer naar te blijven kijken!
december 15, 2015 om 6:45 pm
De reigers in het Amsterdamse Flevopark zijn al met hun nesten bezig. Het wordt voorjaar!