”Hwiet- hwiet” klinkt het zacht uit de stuikjes naast het fietspad. Verderop zit nog zo een vogeltje en verderop weer. Op mijn forensenfietstocht van vier kilometer, zoveel mogelijk het stedelijk groen volgend, kom ik makkelijk op tien roepende vogeltjes. Een enkeling zingt ook schuchter waarmee de determinatie wel erg makkelijk wordt; het zijn tjiftjaffen.
De roep is al niet opvallend maar ook het gedrag, scharrelend door het herfstkleurend groen op zoek naar insecten, is wel wat heimelijk. Daardoor is het moeilijk om een goed beeld te krijgen van de aantallen en doortrekpatronen. Deze ochtend hoor ik tien vogels, maar hoeveel zouden er in de hele stad zitten? Door vogels te vangen en te ringen krijgen we daar wel een beter beeld van. Uit het ringonderzoek was al duidelijk dat onze tjiftjaffen in het najaar afzakken naar het zuiden, met name naar de noordzijde van het Middellandse zeegebied. De najaarstrek verloopt vanaf midden september tot half oktober. Door het ringwerk weten we ook dat er veel meer vogels in een gebied zitten, dan je te horen of te zien krijgt. Mogelijk wel twee keer zoveel.
Door met een vaste inspanning vogels te ringen zijn trends in aantallen goed in kaart te brengen. Maar dan nog weet je alleen in relatieve zin iets over de aantallen. Als ik mijn fietstochtje met tien vogels projecteer op Almere, kom ik met de aanname dat ik maar de helft hoor makkelijk op enkele duizenden “tjiffies”. OK, dit is natte vinger en het kunnen er een paar honderd meer of minder zijn. Laten we zeggen, het zijn er veel.
Duidelijk is wel dat die najaarstrek nu wel flink op gang is. Aangenomen kan worden dat vanuit het noorden en noordoosten nu ook flink wat tjiftjaffen door Nederland stromen. Denk eens in, een vogeltje van zeven tot tien gram dat afstanden aflegt van een paar duizend kilometer. Daar staat je verstand toch bij stil? Gisteren nog kan die tjiftjaf hebben gescharreld door een bosrand in Zuid-Zweden, en eind van de week zit hij al in de Spaanse zon.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 