Een bezorgde bewoner heeft ons op de hoogte gesteld van een giftige paddenstoel vlakbij een school. Dat is genoeg aanleiding om ter plaatse even poolshoogte te nemen en meteen in die buurt de natuur eens aan een onderzoekje te onderwerpen. Het zijn van die klusjes die na het diner nog wel even kunnen worden meegepakt.
Plaats van handeling is de Seizoenenbuurt. Een weelderige begroeiing langs de busbaan is een ogenvanger van formaat. Hazelaar, kornoelje zijn zoals overal algemeen, maar in die groene muur springt het felle rood van de Gelderse roos-bessen er tussen uit. In het voorjaar heeft de plant met witte schermen gebloeid. Dat moet toen ook een fraai gezicht zijn geweest. Die schermen hebben een typische opbouw. Rond de vruchtbare bloempjes van enkele millimeters groot, staat een krans van veel grotere onvruchtbare bloemen. Op die wijze worden de bloemen bestuivende insecten gelokt en in het voorjaar worden ze dan ook druk bezocht door zweefvliegen en bijen. En ook de bladeren hebben bezoek gehad. We zien volop de kenmerkende vraatsporen van het sneeuwbalhaantje, een klein bruin kevertje.
Het knal rood van de bessen is ook een beeld waar lang van kan worden genoten. Vandaar dat de soort ook veel wordt aangeplant. De bessen zijn zuur en bitter als gal. Vogels als merel, zanglijster en zwartkop – ik hoor ze alle drie tijdens dit veldbezoek – eten ze daarom niet graag. De bessen hangen dus veel langer dan die van lijsterbes, braam, sleedoorn en liguster. En toch zijn de bessen belangrijk als vogelvoer. In feite zijn de bessen van de Gelderse roos een voorraad voor moeilijker tijden. De vorst moet namelijk eerst over de bessen om de giftige en slecht smakende stoffen om te zetten. In de winter zijn het vaak nog de enige bessenstruiken die vrucht dragen. Ze zijn dan ook zeer geliefd bij de pestvogels die soms Nederland bezoeken. En wat een plaatje is dat dan! Een aan een tak bungelende verenpracht die knalrode bessen verorbert.
O, en die paddenstoel? Het bleek niet om de zeer giftige groene knolamaniet te gaan maar om de onschuldige weidechampignon.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 