Al enige tijd kraakt en knarst het op het dak van het gemeentehuis. Met het blote oog is de producent van het geluid nauwelijks te zien. Na wat turen zie ik op de dakrand een klein vogeltje zitten ter grootte van een roodborst. Zowel het liedje als de zangplek behoren onmiskenbaar toe aan de zwarte roodstaart. De naam is meteen ook een adequate beschrijving van het uiterlijk: een zwart vogeltje met een rode staart. Althans, dat geldt dan vooral voor het mannetje. Het vrouwtje is bruiner, maar heeft wel de rode staart.
De zwarte roodstaart is een echte stadsvogel. Industrieterreinen en stadsharten genieten de voorkeur. Ooit hoorde ik op de Dam in Amsterdam op een zeer vroege zondagochtend ook de zwarte roodstaart zingen. Zodra het drukker op straat wordt, wordt het eenvoudige liedje makkelijk overstemd. Stadsvogeltellers doen er dan ook goed aan om vooral vroeg in de zondagochtend op pad te gaan.
Ja kan jezelf afvragen waar zwarte roodstaarten vroeger broedden toen er nog geen steden waren. Voor het antwoord hoeven we maar even een stukje de landsgrens over. Daar broeden de zwarte roodstaarten niet alleen in de steden, maar ook op rotswanden. Niet de steden maar de rotswanden zijn het natuurlijke leefgebied. De soort is sinds het midden van de vorige eeuw langzaam maar gestaag bezig met een noordwaartse opmars. Het is verleidelijk om dat (ten minste ten dele) toe te schrijven aan klimaatveranderingen.
Droge en warme omstandigheden met spaarzame begroeiing kenmerken het leefgebied. Daarnaast zoeken ze ook voedsel op de grond. Sedumdaken met her en der wat grind in de stad zijn ideaal. In een weelderige buitenwijk met veel groen en sappige plantsoenen zal je tevergeefs zoeken naar de zwarte roodstaart.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 