De piek in de kerstboom

Het lukt ons maar zelden, een kerstboom met kluit ook na de kerst in leven houden. Maar dit keer lijkt het te slagen. In december bij Intratuin aangeschaft, de volle periode van voor kerst tot en met driekoningen binnen in huis, vervolgens een pittige nawinter er over heen. Niet bepaald omstandigheden die gunstig zijn voor het in leven houden van een fijnspar. En toch, in het voorjaar liepen de knoppen uit.

Die knoppen blijken prima indicatoren voor de hoeveelheid water die de plant nodig heeft. Hangen ze er als een dood vogeltje bij, krijgt de boom een slok, staat ze fier recht vooruit, dan heeft de boom genoeg. Kortom, we hebben wel aandacht voor onze spar. Daarom viel ons ook de vraat op aan de toptak, de tak waar ik in gedachten over vijf maanden al de piek op aan het zetten was. Wie heeft die vraat op zijn geweten, en bovenal, is dat een diersoort die we in Almere nog niet eerder hebben aangetroffen? Kortom, hebben we weer een nieuwe soort voor Almere te pakken? We turen ons suf, maar de “dader” houdt zich verborgen.

Dan ineens ziet Annemiek een wants lopen, niet eens op de boom zelf. Die zit rap in een bewaarpotje dat altijd voor dit soort gelegenheden in de buurt ligt. Ik heb niet direct een naam paraat, dus maar snel met mijn mobiel een foto. Tegenwoordig is mijn eerste determinatiestap de foto “door de app trekken”. Waarneming.nl heeft namelijk een paar fraaie app’s gebouwd (Obsidentify) die op basis van de foto’s in de database redelijk accuraat met een naam komt. Obsidentify komt met lindespillebeen. Een wants met dunne lange poten. Die lange poten klopt, maar de tekening op de vleugels overtuigt mij niet. Maar goed, ik weet wel waar ik nu verder moet zoeken.

Ik ploeg mij door de soortbeschrijvingen van de spillenbenen en kom uit op sparrenspillebeen. Deze wants verorberd luizen, maar zuigt ook het sap uit bladeren van de spar. En het blijkt ook nog eens een zeldzame gast te zijn. Op waarneming.nl vind ik maar negen waarnemingen, van zes verschillende locaties. Deze locaties zijn gelegen in de provincies Limburg, Noord-Brabant, Overijssel en Gelderland. We hebben dus inderdaad weer een nieuwe soort voor Flevoland in de tuin. Of dit beestje al met kerstmis in de boom zat of heel recent is komen aanvliegen zullen we wel nooit te weten komen.

Ton Eggenhuizen

Advertentie

O dennenboom, o dennenboom….

Het is kerstmis en velen grijpen weer terug naar het eeuwenoude ritueel, we halen een dennenboom in huis en hangen het vol met engelenhaar, kaarsjes en ballen. Maar wacht even, die boom is helemaal geen dennenboom!

Het bekende liedje is vertaald uit het Duits: “O Tannenbaum”. En Tanne is zowel spar als den in het Nederlands. De kerstboom die we in huis halen is geen den maar feitelijk een spar. De lezer zal wellicht denken: “Ach, een spar of een den, wat is nou helemaal het verschil?” Maar voor een bioloog is het een wereld van verschil! Sparren en dennen zijn totaal verschillende boomsoorten. Ze behoren allebei tot de orde van Coniferen, maar tot geheel verschillende geslachten. In zijn algemeenheid kan je stellen dat dennennaalden gegroepeerd zijn in tweetallen. Sparren hebben naalden die stuk voor stuk aan de tak zitten. De meest gebruikte kerstboom is de fijnspar, maar ook blauwe spar en nordmann-spar worden in toenemende mate aangeboden.

Bomen worden zowel met kluit als gezaagd verkocht. Maar veel verkopers bedonderen (met) de kluit, omdat in de pot meestal maar een zeer klein deel van het wortelstelsel is opgenomen. In de tuin zetten heeft zelden zin, na een half jaar blijft slechts een zielig bruin restant over. Wil je de boom later nog planten, dan moet je een “op de pot gekweekte” boom kopen. Meestal zijn dit kleine boompjes, om het gewicht van de pot nog enigszins hanteerbaar te houden. Een bijzonder ecologisch alternatief is het adopteren van een kerstboom (www.adopteereenkerstboom.nl). Je betaalt voor een op de pot gekweekte boom die je na gebruik weer kan inleveren. De tuinder plaatst de boom weer terug.

Een kunstkerstboom is natuurlijk ook een optie. Maar om dat nog enigszins duurzaam te krijgen, moet die wel vele jaren gebruikt worden. Als je naar de CO2-uitstoot kijkt, dan moet je een kunstkerstboom minimaal 16 jaar gebruiken om duurzamer uit te zijn ten opzichte van een echte boom. De goedkope types zien er echter na twee jaar gebruik al een beetje sneu uit. Maar met de prijzen van de huidige fijn- en blauwsparren, zal je de kosten van een goede boom er in die 17 jaar ook wel uithalen.

Een vrolijk, groen en duurzaam kerstfeest!

Ton Eggenhuizen