Het is kerstmis en velen grijpen weer terug naar het eeuwenoude ritueel, we halen een dennenboom in huis en hangen het vol met engelenhaar, kaarsjes en ballen. Maar wacht even, die boom is helemaal geen dennenboom!
Het bekende liedje is vertaald uit het Duits: “O Tannenbaum”. En Tanne is zowel spar als den in het Nederlands. De kerstboom die we in huis halen is geen den maar feitelijk een spar. De lezer zal wellicht denken: “Ach, een spar of een den, wat is nou helemaal het verschil?” Maar voor een bioloog is het een wereld van verschil! Sparren en dennen zijn totaal verschillende boomsoorten. Ze behoren allebei tot de orde van Coniferen, maar tot geheel verschillende geslachten. In zijn algemeenheid kan je stellen dat dennennaalden gegroepeerd zijn in tweetallen. Sparren hebben naalden die stuk voor stuk aan de tak zitten. De meest gebruikte kerstboom is de fijnspar, maar ook blauwe spar en nordmann-spar worden in toenemende mate aangeboden.
Bomen worden zowel met kluit als gezaagd verkocht. Maar veel verkopers bedonderen (met) de kluit, omdat in de pot meestal maar een zeer klein deel van het wortelstelsel is opgenomen. In de tuin zetten heeft zelden zin, na een half jaar blijft slechts een zielig bruin restant over. Wil je de boom later nog planten, dan moet je een “op de pot gekweekte” boom kopen. Meestal zijn dit kleine boompjes, om het gewicht van de pot nog enigszins hanteerbaar te houden. Een bijzonder ecologisch alternatief is het adopteren van een kerstboom (www.adopteereenkerstboom.nl). Je betaalt voor een op de pot gekweekte boom die je na gebruik weer kan inleveren. De tuinder plaatst de boom weer terug.
Een kunstkerstboom is natuurlijk ook een optie. Maar om dat nog enigszins duurzaam te krijgen, moet die wel vele jaren gebruikt worden. Als je naar de CO2-uitstoot kijkt, dan moet je een kunstkerstboom minimaal 16 jaar gebruiken om duurzamer uit te zijn ten opzichte van een echte boom. De goedkope types zien er echter na twee jaar gebruik al een beetje sneu uit. Maar met de prijzen van de huidige fijn- en blauwsparren, zal je de kosten van een goede boom er in die 17 jaar ook wel uithalen.
Een vrolijk, groen en duurzaam kerstfeest!
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 