Alles in de natuur heeft een functie. Miljoenen jaren van selectie heeft ervoor gezorgd dat planten en dieren zijn aangepast aan hun omgeving. Een lange poot, een blauwe vleugel, een vlek op de snuit; al deze kenmerken zijn ontstaan in de “struggle of life” en “survival of the fittest”. Al die kenmerken zijn niet voor niets ontstaan, ze hebben een doel. Maar soms is het gissen naar het nut van zo een aanpassing. Zoals bijvoorbeeld de lange poten van de langpootmug.
Allereerst iets over die langpootmug. In Nederland komen een kleine honderd soorten langpootmuggen voor, waarvan éénderde zeldzaam tot zeer zeldzaam. De larven van de algemeenste soorten noemen we emelten en leven in de wortelzone in de bodem. Daar zorgen ze voor een goede bodemstructuur. In graslanden kan de vraatzucht echter een flinke schade aan de graswortels opleveren. Goed dat er roeken en spreeuwen zijn, die zijn verzot op de dikke eiwitrijke larven.
En dan de mug zelf. Als volwassen dier kunnen ze hooguit wat water drinken. Steken en ons bloed drinken, doen ze niet. Het zijn ook best wel onhandige beesten. Als een slungelige puber die geen raad weet met zijn groeiende armen en benen beweegt de langpoot. Lopen doen ze nauwelijks, en vliegen is met die lange aanhangsels ook geen sierlijke bedoening. Eenmaal geland, kunnen ze dagen op dezelfde plek blijven hangen. Ze vliegen vooral ‘s nachts en daarbij navigeren ze op de hemellichamen. Kunstmatige verlichting brengt de dieren in verwarring. Vandaar dat ze vaak bij portiekverlichting en tuinlampen te vinden zijn.
Als het lopen en vliegen zo slungelig is, waarom dan die lange poten? Zouden ze niet beter af zijn met korte vliegenpootjes? In de literatuur wordt wel gesteld dat de poten makkelijk afbreken als een vogel de mug probeert te vangen. Ik heb moeite met die verklaring. Op internet zijn veel foto’s te vinden van zangvogels met een langpootmug in de bek. Het is ook maar de vraag of een vogel de mug wel als eerste bij de poten pakt. Het lijf is dikker en veel beter zichtbaar. Een andere verklaring is dat ze zo makkelijker in de vegetatie blijven hangen. Maar hebben kortpotige vliegen dan moeite met dat hangen? Kortom, ik weet het niet. Wie wel?
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 