Penseelkever

Veel mensen denken dat het werk van een stadsecoloog zich vooral in park en langs wetering afspeelt. De werkelijkheid is helaas minder kleurrijk. Ik zie meer vergaderruimtes dan natuur- en groengebieden. De spaarzame momenten in het groen moeten worden gekoesterd. Zo is het maar een paar tellen lopen van het kantoor van Flevolandschap naar de parkeerplaats maar de weelderig bloeiende berm en het warme zonnige weer zorgen ervoor dat ik mijn pas inhoud.

Rolklaver, duizendblad en streepzaad lokken hier met hun bloemen nu een myriade aan insecten. Zweefvliegen, wat bloesemboktorren, hommels en bijen zoemen rond op zoek naar stuifmeel en nectar. Plots valt mijn oog op een rondvliegende oranje-gele ‘hommel’. Die kleur komt mij voor een hommel ongewoon voor. Ik grijp naar mijn mobiel omdat een foto de determinatie hopelijk zal vergemakkelijken. Het duurt een tijd eer het insect een geschikte bloem heeft gevonden. De brede bloemenscherm van duizendblad is eindelijk goed genoeg. Tot mijn verbazing is hier helemaal geen hommel geland, het is een dichtbehaarde kever! Een geeloranje kever met zwartgele dekschilden. Ik ken deze van foto’s, het is een penseelkever.

Nu heb je penseelkevers en penseelkevers, het komt vervolgens aan op de details. Details van de pootstructuur wel te verstaan, en dan met name de voor- en middenpoot. Op grond van deze subtiele kenmerken is het onderscheid te maken tussen de twee soorten die in Nederland voorkomen: zonatus en fasciatus. Een uitsteeksel op de middelste poot wijst bij het door mij gevonden exemplaar op zonatus-penseelkever. Beide soorten komen in Lelystad voor al lijkt fasciatus iets minder algemeen. Opmerkelijk genoeg ontbreken beide soorten nog in Almere.

Het loont kennelijk de moeite om bij het duizendblad te zoeken naar rondvliegende geeloranje ‘hommels’. Wie ontdekt de eerste Almeerse penseelkever?

Ton Eggenhuizen

Advertentie

Ons eibernest

Het is niet te missen als je over de A6 Lelystad in rijdt, links en rechts broedende ooievaars. Op palen bij bedrijven en op de hoogspanningsmasten zijn de nesten van hoog opgestapelde takken eenvoudig te zien. Met regelmaat krijg ik de vraag of zoiets niet ook in Almere mogelijk is. Helaas, de kans op een broedende ooievaar in Almere is heel klein. Hoe kan het de ooievaar dan in Lelystad juist wel zo voor de wind gaan?

Uit historisch onderzoek weten we dat zeekleigebieden nooit zo in trek zijn geweest bij ooievaars. Kennelijk valt er op de zeeklei geen volle maag te halen voor een ooievaar. Dat is overigens heel bijzonder onderzoek geweest. Men heeft eenvoudigweg oude prenten bekeken van stads- en dorpsgezichten en daar de ooievaarsnesten op gezocht. Flevoland bestond toen natuurlijk nog niet, maar gelukkig weten we over de recente voorkomen van ooievaars veel meer. Het huidige broedvoorkomen in Flevoland is geheel beperkt tot Lelystad.

Wat maakt Lelystad dan tot uitzondering? Er is maar één duidelijke reden: het Natuurpark Lelystad. Ooit is hier een kleine groep in een vliegkooi gehouden. Vervolgens is de kooi open gezet en zijn een aantal paar in de omgeving tot broeden gekomen. De groep ooievaars leeft inmiddels vrij maar wordt wel bijgevoerd. Het is deze dagelijks gedekte tafel die het voorkomen in deze polderstad verklaart. Buiten de ooievaarpalen en het Natuurpark worden Ooievaars veel minder vaak gezien. Het aantal waarnemingen bijvoorbeeld in de Oostvaardersplassen is jaarlijks zelfs opmerkelijk klein. In Lelystad zijn nu enkele tientallen nesten in gebruik. Het aantal jongen producerende broedparen is echter veel lager.

Voor een Almeerse broedpopulatie ooievaars is dus een nabijgelegen brongebied nodig – Lelystad lijkt te ver – en een dagelijkse voederactie. Zullen aangeboden ooievaarspalen in Almere dan helemaal niet gebruikt worden? Jawel hoor, maar niet door ooievaars. Huismussen kunnen tussen de takken nestelen en de kans op een broedende nijlgans is zelfs best wel groot. Maar om nou nijlgansbroedpalen te gaan plaatsen…

Ton Eggenhuizen