Vuurwerk

Sinds ik in Almere woon en daar oud-en-nieuw vier, schiet – met de vuurpijlen buiten – meteen deze vraag door mijn hoofd: hoe zou de zeearend dit spektakel ervaren? Midden in de rustige Oostvaardersplassen, ziet deze magnifieke  roofvogel op diverse plaatsen aan de horizon een kleurrijk onweer. Ik kan me niet voorstellen dat dit géén onrust zou opleveren.

En dan zit deze vogel nog op grote afstand van het geknal en geflits. Stadsvogels zitten er middenin. Er zijn maar weinig harde gegevens over bekend, maar iedereen kan in de eigen tuin zien dat de laatste dagen van december er minder vogels zijn. Bovendien zijn de overgebleven vogels erg schrikachtig. Iedere knal in de buurt doet de vogels in de struiken vluchten om pas na een flinke tijd weer terug naar het voerderhuisje te vliegen.

Verder zijn er de nodige anekdotische aanwijzingen van vogels die kennelijk de stad ontvluchten, Zo zag ik zelf op 31 december van 2008 een knobbelzwaan in de polder, die in de nazomer door ons in de stad was geringd en tot ver in december aanwezig was gebleven. Op 4 januari 2009 was de vogel weer terug in de stad. Een andere vogel – de op wereldschaal kwetsbare – ijseend die al voor de achtste winter bij de pier van Huizen overwintert, werd plotseling op 1 januari van dit jaar in het veel rustigere Pampushaven teruggevonden.

Een harder bewijs van de grote onrust onder vogels is te zien als we radarbeelden bekijken van de oudjaarsnacht. Deze radarbeelden brengen normaal gesproken de regenbuien in beeld. Als het niet regent zie je om klokslag twaalf de lucht in één klap dichtlopen. Dat zijn geen plotselinge buien, of samenklonterende kruiddampen, maar duizenden vogels die in blinde paniek het luchtruim kiezen. In bijgevoegde link is dat mooi te zien op de beelden van oud-en-nieuw 2009-2010 en 2011-2012. Dit soort nachtelijke vluchten zijn zeer risicovol. In enkele gevallen leidde dat tot flinke sterftecijfers.

Ikzelf ben geen liefhebber van vuurwerk, ik wil er best even naar kijken, maar eigenlijk ontgaat mij de lol ervan. Bovendien vind ik de ruim 70 miljoen euro die in een half uur in luchtvervuiling en straatvuil wordt omgezet (steevast zes maal zoveel als ons “vrijgevig volkje” voor het terugdringen van het leed in de wereld overheeft bij Serious Request) tamelijk pervers.

Ton Eggenhuizen

Advertentie

Vensterbankecologie – Drosophyla melanogaster

Nog geen vier millimeter groot en in bijna iedere vuilcontainer te vinden. De fruitvlieg is mogelijk de meest voorkomende insectensoort (en diersoort) in onze stad.

De fruitvliegcyclus begint bij gist. Gisten zijn eencellige schimmels. De gistcellen zijn in staat suikers uit fruit en dergelijke om te zetten in andere producten als koolzuurgas en alcohol. Zij zijn verantwoordelijk voor de alcohol in bier en het rijzen van brood. Als de omstandigheden goed zijn – temperatuur, vocht en voedsel – vermenigvuldigen de vliegjes zich snel. In de zomer zijn deze omstandigheden ruim voorhanden met rottend fruit, verzuurde melk, bierflesjes en gft-afval. De larven van de fruitvlieg leven van de daarin voorkomende gistcellen. De volwassen fruitvlieg heeft een neus voor deze plekjes en kan daar – per individuele vlieg – honderden eitjes leggen. In tien dagen ontwikkelt het eitje zich via larve tot volwassen vlieg. Afhankelijk van temperatuur leeft de volwassen vlieg twee tot negen weken.

Last van fruitvliegen? Zoals altijd is het beter om een probleem te voorkómen dat te bestrijden. Voorkom dus dat het vliegje de gunstige omstandigheden vindt in huis. Zet lege bierflesjes buiten, gebruik in de zomermaanden alleen de rolcontainer buiten en wees alert op beginnende rotting van fruit.

Bij ons werkt de fruitvliegen-val ook prima: een plastic bakje met fruitafval, besprenkelen met slechte wijn (goede wijn moet je zelf opdrinken, natuurlijk) of het bezinksel van een bovengistend biertje. Dit bakje afdekken met plasticfolie of in plastic zakje doen, goed afsluiten met een elastiek. In het plastic een paar gaatjes prikken, groot genoeg voor een fruitvlieg om door te kruipen. De ecologie van de soort volgend (zie hierboven), mag het duidelijk zijn dat je dit hele zwikkie met een week (iig vóórdat de eitjes tot vlieg zijn uitgegroeid) moet weggooien. Inhoud bij GFT, bakje met plastic in de plastic-container.

De overlast is overigens beperkt. Ze brengen geen ziekten over, ze bijten en ze steken niet. Bovendien heeft de fruitvlieg de mensheid ook veel gebracht. Een enorme berg aan genetisch onderzoek aan de fruitvlieg heeft inzicht gegeven hoe de levensprocessen aangestuurd worden. Deze kennis kon gebruikt worden om ziekteprocessen bij de mens te doorgronden en aan te pakken. De fruitvlieg is door de snelle en eenvoudige manier van vermenigvuldigen en speciale genetische eigenschappen een zeer bruikbare proefdiersoort.

En ach, de zomer – en fruitvliegoverlast – is zo weer voorbij:

Time flies like an arrow,
And fruit( )flies like a banana

Ton Eggenhuizen