Wat is stadsecologie? De ecologie beschrijft de onderlinge relaties tussen planten en dieren. Stadsecologie is daarom niets meer dan de samenhang van alle planten en dieren in de stad. Als een gebied veel soorten kent, is het aantal relaties daar weer een veelvoud van. Zo heeft een huismus relaties met planten maar ook met een sperwer (eten en gegeten worden). Hoe complexer het netwerk van relaties des te ingewikkelder het wordt om voorspellingen te doen over toekomstige ontwikkelingen. Aan de andere kant, eenvoudige systemen zijn ook makkelijker uit evenwicht te brengen. Om systemen te begrijpen kan je het best eerst naar soortenarme systemen te kijken. Vandaar dat ecologen altijd enthousiast worden van eilanden.
Eilanden zijn door de geïsoleerde ligging meestal soortenarm en het aantal ecologische relaties is daarmee beperkt. De introductie van een nieuwe soort kan dramatische gevolgen hebben. Onbedoeld geïmporteerde ratten kunnen bestaande zeevogelpopulaties volledig uitmoorden, geiten kunnen de boel kaalvreten en “ontsnapte” tuinplanten kunnen de bestaande flora overwoekeren. De van nature aanwezige soorten zijn simpelweg niet bestand tegen de nieuwkomers, de noodzaak om je daartegen te wapenen was immers tienduizenden jaren niet aanwezig.
De soorten die er wel zitten, ontwikkelen zich ook makkelijker tot specifieke eilandvormen of endemen. Vorige week zagen we op een van de Canarische eilanden de Fuerteventura roodborsttapuit, de Fuerteventura pimpelmees en de Fuerteventura kraagtrap (foto). Drie soorten die verwant zijn aan hun Europese tegenhanger maar door de splendid isolation zich hebben ontwikkeld tot aparte soort. Daar gaan natuurlijk tienduizenden jaren overheen, en er zijn in die tijd zeker nog wel meer soorten die zich hebben proberen te vestigen, maar die het niet hebben gered.
De stad kan ecologisch gezien ook als eiland worden bestempeld. Er ligt dan wel geen Atlantische oceaan omheen, maar voor stadssoorten kan het omliggende agrarische polderland wel zo worden gezien. Dus ook in de stad ligt verarmde natuur op de loer die makkelijk uit het lood is te slaan. Vandaar dat plagen in de stad ook vaak voorkomen. Het is daarom ook zaak om de natuur de stad in te verleiden, precies zoals met het Ecologisch Masterplan van Almere en de Almere Principles is bedoeld.
Het was een fraai en leerzaam weekje Fuerteventura. Wat voor velen een vakantie lijkt, was dus eigenlijk een studiereis. Nu nog uitvogelen waar ik de kosten kan declareren….
Almere Natuur 