De vellen hangen erbij, bij de platanen in onze straat. Het ziet er dramatisch uit, maar het frisgroene blad wijst erop dat er weinig mis is met de bomen. De afvallende schorsplaten horen nu eenmaal bij de plataan. Het is een reactie op de diktegroei, waarbij iedere boomsoort weer een eigen strategie volgt.
De buitenkant van een boomstam bestaat uit dood weefsel, net als onze huid. Ieder jaar wordt de stam dikker, ieder jaar wordt er een nieuwe jaarring aangelegd. Als de boom dikker wordt, groeit de dode schors meestal niet mee. In veel gevallen barst deze open. Dit is geen probleem want de onderliggende laag (bastlaag) legt nieuw huidweefsel aan. Bij de kurkeik leidt dit bijvoorbeeld tot een tot zeer diep gegroefde stam. Bij bomen met een gladde stam (beuk, abeel) ligt de schorsvormende bast dicht op het oppervlak en kan daardoor de scheurvorming in de bast voorkomen. Dat maakt de stam overigens wel vatbaar voor direct zonlicht.
De plataan reageert op de diktegroei met het loslaten van de schors. Meestal zijn dat kleine vlakjes van enkele vierkante centimeters groot. Bij een gelijkmatige diktegroei zal naar schatting steeds 10-20% van het oppervlak loslaten. Dit levert de boom dan een opvallend patroon van lichter en donkerder bruingroene gekleurde vlakjes op, wat sterk lijkt op camouflagekleding. Bij een plotselinge groei zien we een ander beeld. Plotselinge groei zien we als er veel regen valt na een droge periode. Bij droogte is de diktegroei minder en ontstaat een smalle jaarring. Maar als er toch ineens een flink natte periode komt, reageert de boom direct met een radicale diktegroei, Al dat plotselinge water moet immers zo snel mogelijk naar de bladeren.
De radicale diktegroei is de oorzaak van de forse schorsplaten die nu afvallen. Het ziet er inderdaad dramatisch uit, maar het is feitelijk pure feestvreugde voor de boom. Een feest dat de plataan ook met andere soorten deelt. Berk en amandelwilg laten dan ook hun schors met vellen tegelijk vallen.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 