Het kan nauwelijks iemand zijn ontgaan, de film over de Oostvaardersplassen is vorige week in première gegaan. Natuurlijk krijg ik van dees’ en geen de vraag of ik al geweest ben en wat ik er van vond. Bij deze mijn recensie. De “Nieuwe Wildernis” is in de eerste plaats een ode aan de natuur in de Oostvaardersplassen. Prachtige beelden van de vierkante millimeter tot brede landschappen vertellen het verhaal van de natuur. De film ademt toewijding en liefde voor het onderwerp. Dat alleen al verdient in mijn ogen een grote kijkerschare.
De Nieuwe Wildernis is vooral bedoeld voor het brede publiek en ik schat zo in dat ik niet tot die doelgroep behoor. Wellicht daarom vond ik de film zelf een lange zit. Bij een bioscoopfilm wil ik door het verhaal gegrepen worden en bij wijze van spreken op het puntje van mijn stoel zitten tot aan de aftiteling. Maar in de Nieuwe Wildernis zit weinig spanning. Het leitmotiv is de opvolging van de seizoenen, het wiel van het leven. Tja, en er zit natuurlijk weinig verrassing in het verhaal dat na de lente de zomer komt, en daarna de herfst. Ook het wiel van het leven (geboorte, sterfte en geboorte) herbergt weinig ruimte voor verrassende wendingen.
Daarmee had ik het gevoel naar een (bewegend) fotoboek te kijken over een vakantie waar ik zelf niet bij ben geweest. Een aaneenschakeling van beelden en kleine verhaaltjes. Bovendien worden lang niet al die verhaaltjes afgemaakt. Zo wordt de relatie tussen mier en bladluis goed in beeld gebracht, er wordt wel aangestipt wat het voordeel voor de bladluis is – de mier moet voorkómen dat de bladluizen door een lieveheersbeest-larve worden opgevreten. De commentaarstem zegt dan: “en dat hoef je de mier niet twee keer te vertellen”. Maar wat de mier dan precies doet, blijft onvermeld.
Het verhaal over het sterven van de grote grazers wordt niet verzwegen. Ook daarmee verdienen de makers lof. Het was makkelijk geweest om alleen dartele veulentjes en kalfjes in een bloemenweide te tonen. Maar ook het sterven kan je op talloze manieren in beeld te brengen. In de film is het sterven op een ingetogen, vredige manier in beeld gebracht, ondersteund door stemmige muziek. Daarmee laden de makers de verdenking op zich de argeloze kijker te manipuleren. Als de film door criticasters van het faunabeleid zou zijn gemaakt, zouden ze met precies dezelfde beelden maar een andere muziekkeuze een heel ander gevoel hebben opgeroepen.
De film had een bijdrage kunnen leveren aan de discussies over het gevoerde en nog te voeren beleid. Door niet in te gaan op de keuzes van het gevoerde beleid, is die kans gemist. Door de film te beperken tot alleen de natuurlijke processen en de mens – op een eenzame schaatser na – geheel buiten beeld te houden, biedt de film maar een beperkt kijk op het gebied. Het is namelijk een misvatting dat de natuur zichzelf hier zonder mensenhanden bedruipt. Op de eerste plaats zijn de condities door mensen geschapen. En in het verleden hebben grote ingrepen de populaties bepaald. Droogval-periodes zijn niet natuurlijk ontstaan, deze natuurlijke processen zijn met dijken, pompen en stuwen nagebootst. Ook de introductie van grote grazers is een menselijke ingreep waarvoor natuurlijke processen model hebben gestaan.
Een ander geluid: de nieuwe Wildernix
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 
Pingback: Het geel van Jacobskruiskruid als rode lap | Almere Natuur
Pingback: De Wilde stad | Almere Natuur