Inktzwammen behoren na de vliegenzwam (die van de “rood met witte stippen”) misschien wel tot de meest bekende Nederlandse paddenstoelen. September en oktober wordt menig grasveld gesierd door de smalle geschubde conische zwammen. Van dichtbij vallen de schubjes en velletjes op de hoed goed op, in grasvelden gaat het dan ook meestal om de geschubde inktzwam. De kale inktzwam, zonder de schubjes en velletjes, groeit op houtstronken en is dus meer een bossoort.
Ik ben zelf niet dol op paddenstoelen, maar ik begrijp dat de inktzwammen in jonge toestand goed eetbaar en zelfs smakelijk zijn. Maar je moet met deze soort wel goed opletten. Niet omdat de soort een giftige look-alike heeft zoals de champignon met de giftige groene knolammoniet. Het gevaar zit hem in wat je bij de inktzwam verder nog nuttigt. In de kale inktzwam zitten namelijk stofjes die in ons lijf slecht samengaan met alcohol. Het begint met rood worden van het gelaat, tintelende armen en benen, hartkloppingen en ritmestoornissen, misselijkheid en braken. Bloeddrukdaling en shock kunnen vervolgens ook nog optreden.
De symptomen kunnen ook toeslaan als het alcohol ruim voor of na (tot twee dagen) de inktzwammaaltijd is genuttigd en naar verluid is zelfs een likeur-bonbon al voldoende om de inktzwammaaltijd te vervloeken. Het verantwoordelijke stofje in de zwam lijkt veel op het geneesmiddel disulfiram (Antabus) dat soms wordt voorgeschreven om alcoholverslaving te bestrijden. Beide stoffen zorgen ervoor dat het afbraakproduct uit alcohol (acetaldehyde) niet verder wordt afgebroken. En die acetaldehyde is verantwoordelijk voor de kater na overmatig alcoholgebruik. Kortom, je krijgt een snelle en langdurige kater van gezamenlijk nuttigen van zwam en alcohol.
De stof schijnt wel in de kale, maar niet in de geschubde inktzwam te zitten. Hoe dan ook, ik laat de inktzwam graag aan anderen. Ik schreef al, ik ben geen paddenstoelliefhebber (op mijn bord). Maar als je er ook al geen goed glas bier bij kan drinken, dan heb ik al gegeten en gedronken.
Ton Eggenhuizen
Almere Natuur 